INFEKSIONI MISTERIOZ, QË PO E PËRFSHIN GLOBIN NË FSHEHTËSI
Rritja e Candida auris përfaqëson një kërcënim serioz dhe në rritje të shëndetit publik: mikrobet rezistente ndaj barnave.
Majin e kaluar, një burrë i moshuar u pranua në degën e Brooklyn të Spitalit të Mount Sinai për kirurgji abdominale. Një test i gjakut zbuloi se ai ishte i infektuar me një mikrob të sapo zbuluar vdekjeprurës dhe misterioz. Mjekët menjëherë e izoluan pacientin në njësinë e kujdesit intensiv.
Mikrobi, një kërpudhë e quajtur Candida auris, prek njerëzit me sistem imunitar të dobësuar dhe po përhapet në heshtje në të gjithë globin. Gjatë pesë viteve të fundit, ajo ka goditur një njësi neonatale në Venezuelë, një spital në Spanjë, ka detyruar një qendër prestigjioze mjekësore britanike për të mbyllur njësinë e saj të kujdesit intensiv dhe si dhe ka marrë rrënjë në Indi, Pakistan dhe Afrikë të Jugut.
Kohët e fundit, C. auris arriti në New York, New Jersey dhe Illinois, duke detyruar qendrat federale për kontrollin dhe parandalimin e sëmundjeve për ta shtuar atë në listë të mikrobeve që konsideroheshin si “kërcënime urgjente”.
Pacienti në Spitalin “Mount Sinai” vdiq pas 90 ditësh në spital, por C. auris jo. Testet treguan se ky mikrob ishte kudo në dhomën e tij, aq invaziv sa që spitali kishte nevojë për pajisje speciale për pastrim dhe duhej të shqyente disa nga pllakat e dyshemesë dhe tavanitn për ta zhdukur atë.
“Gjithçka ishte pozitive – muret, krevatin, dyert, perdet, telefonat, lavamanin, tabela e bardhë, shtyllat, pompa”, tha Dr. Scott Lorin, presidenti i spitalit. “Dysheku, hekurat e shtratit, dritaret, tavani, gjithçka në dhomë ishte pozitive”.
auris është aq i rrezikshëm, pjesërisht, sepse është e papërshtatshme për medikamentet më të përdorura antifungale, duke e bërë atë një shembull të ri të një prej kërcënimeve më të ashpra shëndetësore në botë: rritja e infeksioneve rezistente ndaj barnave.
Për dekada me radhë, ekspertët e shëndetit publik kanë paralajmëruar se përdorimi i tepërt i antibiotikëve po reduktonte efektivitetin e barnave që kanë zgjatur jetëgjatësinë duke bërë shërimin e infeksioneve bakteriale që dikur ishin fatale. Por kohët e fundit, ka pasur një shpërthim të myshqeve rezistente, duke shtuar një dimension të ri dhe të frikshëm për një fenomen që po rrezikon një shtyllë të mjekësisë moderne.
“Është një problem i madh,” tha Matthew Fisher, profesor i epidemiologjisë së myshqeve në Imperial College London, i cili ishte bashkëautor i një rishikimi të fundit shkencor mbi rritjen e kërpudhave rezistente. “Ne varemi nga aftësia për t’i trajtuar ata pacientë me antifungalë”.
Thjesht, kërpudhat, ashtu si bakteret, po zhvillojnë mbrojtje për të mbijetuar ilaçet moderne.
Megjithatë, edhe pse udhëheqësit botërorë të shëndetit kanë kërkuar për zvogëlim të dhënies së barnave antimikrobike për të luftuar bakteret dhe kërpudhat – duke thirrur Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në 2016 për të menaxhuar një krizë në zhvillim – përdorimi i tepruar i tyre në spitale, klinika dhe bujqësi vazhdoi.
Mikrobet rezistente shpesh quhen “supermikrobe”, por kjo është e thjeshtuar sepse ata zakonisht nuk vrasin të gjithë. Në vend të kësaj, ata janë më vdekjeprurës ndaj njerëzve me sistem imunitar të papjekur ose të kompremetuar, duke përfshirë posalindurit dhe të moshuarit, duhanpirësit, diabetikët dhe njerëzit me çrregullime autoimune që marrin barna steroide që ulin imunitetin e organizmit.
Shkencëtarët thonë se nëse nuk zhvillohen barna të reja më efektive dhe përdorimi i panevojshëm i barnave antimickrobiale frenohet dukshëm, rreziku do të përhapet në një popullsi më të shëndetshme. Një studim i qeverisë britanike ka financuar projekte që nëse rregullat nuk vihen në vend për të ngadalësuar rritjen e rezistencës së branave, 10 milionë njerëz mund të vdesin në mbarë botën nga këto infeksione në vitin 2050, duke kaluar tetë milionë njerëz që priten të vdesin atë vit nga kanceri.
Në Shtetet e Bashkuara, dy milionë njerëz kontraktojnë infeksione rezistente çdo vit, dhe 23,000 vdesin prej tyre, sipas vlersësimit zyrtar të C.D.C. Ky numër u bazua në shifrat e vitit 2010; vlerësimet më të fundit nga studiuesit në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Washingtonit vënë numrin e vdekjeve në 162,000. Viktimat në mbarë botën nga infeksionet rezistente vlerësohen në 700,000.
Antibiotikët dhe antifungalët janë thelbësor për të luftuar infeksionet në njerëz, por antibiotikët gjithashtu përdoren gjerësisht për të parandaluar sëmundjet në kafshët e fermave dhe antifungalët gjithashtu përdoren për të parandaluar që bimët bujqësore të kalben. Disa shkencëtarë citojnë prova se përdorimi i shfrenuar i fungicideve në të korra është duke kontribuar në rritjen e kërpudhave rezistente ndaj barnave.
Megjithatë, derisa problemi rritet, ai kuptohet pak nga publiku- pjesërisht për shkak se vetë ekzistenca e infeksioneve rezistente është shpesh e mbuluar me fshehtësi.
Si me bakteret ashtu dhe me kërpudha, spitalet dhe qeveritë lokale hezitojnë të tregojnë për këto raste, nga frika se mund të shihen si vende të shpërndarjes së infeksionit. Edhe C.D.C, sipas marrëveshjes së saj me shtetet, nuk lejohet të bëjë publike vendndodhjen ose emrin e spitaleve të përfshira.
Ndërsa mikrobet përhapen lehtësisht – barten përmes duarve dhe pajisjeve brenda spitaleve, mishit dhe perimeve të fertilizuara nga plehrat; transportohen përtej kufijve nga udhëtarët dhe nga eksportet dhe importet; dhe transferohen nga pacientët nga shtëpi të pleqëve në spitale dhe anasjelltas.
auris, i cili infektoi njeriun në “Mount Sinai”, është një nga dhjetra bakteret dhe kërpudhat e rrezikshme që kanë zhvilluar rezistencë.
Shtame të tjera të kërpudhës Candida – një nga shkaqet më të zakonshme të infeksioneve në gjak në spitale – nuk kanë zhvilluar rezistencë të konsiderueshme ndaj barnave, por më shumë se 90 për qind e infeksioneve të C. auris janë rezistent ndaj së paku një bari dhe 30 për qind rezistente ndaj dy ose më shumë barnave, sipas CDC.
Dr. Lynn Sosa, epidemiologe e shtetit të Connecticut, tha se tani e sheh C. auris si “kërcënimin më të lartë” midis infeksioneve rezistente. “Është shumë e rezistente dhe e vështirë për t’u identifikuar,” tha ajo.
Pothuajse gjysma e pacientëve që kontraktojnë C. auris vdesin brenda 90 ditëve, sipas C.D.C. Sidoqoftë ekspertët e botës ende nuk e kanë gjetur se nga ka ardhur.
